علایم ظهور امام زمانبه رخدادهایی که در آستانه ظهور امام غایب علیه‌السّلام در جهان پیش می‌آیند، علایم ظهور گویند. ۱ - تفاوت نشانه‌های ظهور با شرایط ظهورنشانههای ظهور، غیر از شرایط ظهورند. مهم‌ترین تفاوت‌های آنها عبارت‌اند از: الف. ظهور به شرایط خود، ارتباطی علی و منطقی و بستگی حقیقی و واقعی دارد؛ بدین معنا که تنها هنگامی تحقق می‌پذیرد که شرایط آن فراهم آید. علائم ظهور چنین نیستند و امکان ظهور بدون آنها نیز فراهم است. البته برخی علائم همانند قتل نفس زکیه پیش از ظهور تحقق می‌یابند و در تحقق شرایط مؤثرند؛ ولی این به معنای آن نیست که شرط ظهور امام غایب‌اند. ب. هنگام ظهور، همه شرایط موجودند؛ اما نشانه‌ها چنین نیستند؛ زیرا گاه نشانه‌ای پدیدار می‌شود و سپس از میان می‌رود و نشانه‌ای دیگر نمودار می‌گردد. ۲ - انواع نشانههابنابر روایات بزرگان معصوم علیه‌السّلام ، نشانه‌های ظهور، بر دو دسته‌اند: ۲.۱ - نشانه‌های حتمیمراد نشانه‌هایی است که بی گمان پیش از ظهور تحقق می‌یابند و بر هیچ شرط و قیدی معلق نیستند؛ اما تحقق نشانه‌های غیر حتمی معلق به شرطهایی است. روایتی از امام صادق علیه‌السّلام نقل است که به این دو دسته نشانه تصریح دارد و از جمله، خروج سفیانی را از نشانه‌های حتمی می‌شمارد. درباره شمار این نشانه‌ها، ظاهر روایات مختلف است. برخی روایات، شمار آنها را پنج و برخی دیگر ده دانسته‌اند. [۶]
هاشمی شهیدی، سید اسد الله، زمینه سازان انقلاب جهانی مهدی، ص۲۸.
۲.۱.۱ - خروج سفیانیمهمترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از: خروج سفیانی: بنابر ظاهر روایات ، سفیانی مردی است از نسل ابوسفیان که از جایی در شام قدیم خروج می‌کند و بسیاری از مسلمانان را می‌فریبد و بخش وسیعی از سرزمین اسلامی را تصرف می‌کند. در کوفه و نجف به قتل عام شیعیان می‌پردازد و برای یافتن و کشتن آنان جایزه می‌گذارد. سخن روایات درباره مدت حکومت سفیانی مختلف است و از هفت تا نه ماه را یاد کرده‌اند. علامه مجلسی احتمال داده است که علت این اختلاف، تقیه یا بداء باشد. برخی معتقدند که «سفیانی» نام فرد مشخصی نیست؛ بلکه کسی است که در آستانه ظهور، خروج می‌کند و در صفات اخلاقی و عملی او همانند ابوسفیان است. [۹]
فرهنگ نامه مهدویت، ص۱۵۳.
از روایاتی دیگر برمی آید که سفیانی، یک تن نیست؛ بلکه مراد، دو نفر است. یکی از این دو تن در منطقه زوراء قیام می‌کند که بنابر روایات همان بغداد است و به قتل می‌رسد و فرد دیگر در شام خروج می‌کند. [۱۰]
هاشمی شهیدی، سید اسد الله، زمینه سازان انقلاب جهانی مهدی، ص۶۰- ۲۸.
۲.۱.۲ - صیحه آسمانیصیحه آسمانی، ندایی است آسمانی که نام حضرت مهدی علیه‌السّلام را به گوش همه مردم جهان می‌رساند. این ندای بلند از جبرئیل علیه‌السّلام است و در شب ۲۳ رمضان به گوش می‌رسد و همه مردم زمین آن را به زبان خود می‌شنوند. ۲.۱.۳ - قتل نفس زکیهدر این باره که «نفس زکیه» کیست، روایات گفته‌اند، سیدی است پاکدل که میان رکن و مقام در مکه معظمه به شهادت می‌رسد. شهادت او از نشانه‌های حتمی ظهور است. بنابر یک روایت ، پانزده روز پس از شهادت نفس زکیه، امام زمان علیه‌السّلام ظهور می‌کند. در روایتی دیگر آمده است که نفس زکیه سفیر امام زمان علیه‌السّلام به سوی مردم مکه است. بنابر پاره‌ای روایات، او از نسل امام حسن علیه‌السّلام و بنابر برخی دیگر، از نسل امام حسین علیه‌السّلام است. هنگام خروج سفیانی به مدینه می‌رود و مردم را به اتحاد و یگانگی فرا می‌خواند و چون لشکریان سفیانی به مدینه می‌رسند، به مکه می‌رود و به دعوت مردم آنجا می‌پردازد. سرانجام در ماه ذی الحجه پس از مراسم حج او را در پیش خانه خدا و حرم امن ، در برابر چشم مردم می‌کشند [۱۷]
هاشمی شهیدی، سید اسد الله، زمینه سازان انقلاب جهانی مهدی، ص۷۵.
[۱۸]
هاشمی شهیدی، سید اسد الله، زمینه سازان انقلاب جهانی مهدی، ص۷۷.
۲.۱.۴ - دجالخروج دجال را برخی روایات از علائم ظهور دانسته‌اند و برخی دیگر از علائم قیامت . از آن رو که قیام جهانی حضرت مهدی علیه‌السّلام از مقدمات قیامت است، برخی نشانه‌های آن را- مانند خروج دجال - نشانه برپایی قیامت نیز دانسته‌اند. درباره ماجرای دجال احادیث فراوانی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نقل کرده‌اند که بسیاری از آنها از طریق اهل سنت روایت گشته‌اند. از این احادیث، برخی جعلی و ساختگی‌اند و نمی‌توان بدانها اعتماد کرد. «دجال» به معنای انسان فریبکاری است که حق را می‌پوشاند و باطل را به جامه حق درمی آورد. بنابر ظاهر روایات، دجال، مردی ستمگر و فریبکار است که در آستانه ظهور، قیام می‌کند و بسیاری از مردم را می‌فریبد. روایات، اوصاف شگفتی بدو نسبت داده و از آنچه می‌کند و سرانجام او سخن گفته‌اند. برخی معتقدند که «دجال» نام شخص معینی نیست. در پاره‌ای روایات آمده است که دجال‌های فراوانی خواهند آمد و تا خروج دجالی، که از نشانه‌های ظهور است، هفتاد دجال خروج می‌کنند. بیش تر روایاتی که از دجال سخن گفته‌اند، قابل اعتماد نیستند. [۲۴]
فرهنگ نامه مهدویت، ص۱۴۹.
برخی معاصران نیز دجال را کنایه از کفر جهانی و سیطره فرهنگ مادی بر جهان دانسته‌اند. ۲.۲ - نشانه‌های غیر حتمیبرخی از نشانه‌های غیر حتمی عبارت‌اند از: گرفتن ماه و خورشید در ماه رمضان ؛ ظهور آتشی در آسمان؛ زلزله بزرگ در شام؛ جنگ‌های پی در پی و مرگ بسیاری از مردم جهان؛ ظهور و گسترش علم و دانش در قم ؛ بالا گرفتن ظلم و فساد در جهان. ۳ - فوائد آشکار شدن علائم ظهوربرخی از این فوائد عبارت‌اند از: ۱. این نشانه‌ها جنبه تشریفاتی دارند و خداوند متعال مقدم آن حضرت را با این نشانه‌ها گرامی می‌دارد، و بیانگر عظمت آن حضرت و اهمیت اهداف بلند اویند. ۲. اعلام خطر به دشمنان اسلام و ایجاد رعب و وحشت در دل آنان. ۳. مژده و بشارت برای منتظران آن حضرت، تا هم موجب آرامش خاطر آنان گردد و هم خود را برای خدمت به آن حضرت آماده سازند و قلب‌هایشان قوت گیرد. [۳۲]
مهدی منتظر، ص۲۱۴.
۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگ شیعه، برگرفته از مقاله «علایم ظهور امام زمان»، ج۱، ص۳۴۱. رده‌های این صفحه : علایم ظهور | مهدویت
|